Bakan Varank: Yatırım teşvik belgelerinde öngörülen istihdam 10 kat arttı

Bakan Varank, 'Türkiye'de Kentsel ve Kırsal Yerleşim Sistemleri Araştırması (YER-SİS) Projesi' tanıtım web seminerine katıldı. Bakan Varank, YER-SİS araştırmasının, bugüne kadar benzeri görülmemiş nitelikte çalışma olduğunu belirterek, araştırma sonucunda elde edilen bulguların, kamu politikalarının planlanmasında çok önemli girdi teşkil edeceğini ayrıca özel sektör kuruluşlarının da yatırım, tedarik ve lojistik planlamalarında temel veri kaynaklarından biri olacağını kaydetti.

'YATIRIM TUTARI 131 BİN OLDU'

YER-SİS araştırmasının çok önemli boşluğu dolduracağını ve tüm politika yapıcılara nitelikli altlık sunacağını belirten Bakan Varank, 2009 yılına kadar yatırım teşvik sisteminde bölgesel ayrım olmadığını, 'genel teşvik' yaklaşımının hakim olduğunu hatırlattı. Bu yaklaşımın, yatırımların çoğunlukla belirli bölgelere yoğunlaşmasına neden olduğunu söyleyen Varank, bunu önce bölge sonra il en son da ilçe düzeyinde gelişmişlik farklarını dikkate alacak şekilde revize ettiklerini bildirdi. Varank, "2020 yılında 4'üncü, 5'inci ve 6'ncı bölgeler için düzenlediğimiz yatırım teşvik belgesi sayısı 2008 yılına göre 5 kat artarak 2 bin 679 oldu. Bu belgelerle öngörülen yatırım tutarı 13 kat artışla 54,7 milyar lira, istihdam ise 10 kat artışla 131 bin oldu. Mukayeseli olarak baktığımızda da kalkınmada öncelikli bölgelerdeki yatırım talebinin ilk üç bölgeye göre daha hızlı geliştiğini görüyoruz. Edindiğimiz bu tecrübe, ülkemizin topyekûn kalkınmasında yerleşimlerin farklılaşan ihtiyaç ve potansiyellerini dikkate almanın ne kadar önemli olduğunu ortaya koyuyor. Bu bilinçle hükümetlerimiz döneminde 'Bölgesel Kalkınma' yaklaşımını temel bir politika alanı olarak belirledik" dedi.

'18 ETKİ ALANI BÖLGESİ TESPİT ETTİK'

YER-SİS araştırmasının yerleşimler arasındaki insan, mal, sermaye ve bilgi akışlarının analiz edildiği çalışma olarak tanımlanabileceğini belirten Bakan Varank, "Araştırmada öncelikle eğitim, sağlık, ulaşım, iletişim, ticaret ve kargo boyutları itibarıyla Türkiye'deki tüm yerleşimler arasında gerçekleşen akışlar, yani ilişkiler analiz edildi. Yerleşimler arasındaki ilişkilerin yönü ve yoğunluğu belirlendi. Yerleşimlerin birbirlerine hizmet verme büyüklükleri ve etki alanları ortaya çıkarıldı. Burada 'etki alanı' dediğimiz kavram, hizmet merkezi niteliğindeki bir yerleşim yerinin yoğun hizmet sunarak etkisi altına aldığı bölgeyi ifade ediyor. Türkiye genelinde bu şekilde 18 etki alanı bölgesi tespit ettik. Etki alanı yaklaşımı bize bir yerleşimin sadece kendisi olarak değil, etkileşim kurduğu yerleşimlerle birlikte değerlendirilmesi imkanını veriyor. Örneğin bölge merkezi konumunda olan Diyarbakır, Malatya, Erzurum ve Van gibi illere yapılan yatırımların etki alanlarında bulunan yerleşimlere etkisini ölçebilecek, bu illere yapılacak kamu yatırımlarının ölçeğini bu durumu göz önünde bulundurularak ayarlayabileceğiz. Böylece bu iller, metropollere olan göçün yavaşlatılmasında birer cazibe merkezi olarak değerlendirilebilecek" diye konuştu.

'YATIRIMI DESTEKLENECEK 919 ÜRÜNÜ TESPİT ETTİK'

Bakan Varank, YER-SİS araştırmasının içeriği, kapsamı ve sonuçları itibarıyla da birçok yenilikçi özelliğe sahip olduğunu belirterek, proje kapsamında uygulanan saha çalışması ile 37 binden fazla köy, kırsal mahalle ve beldede anket yapıldığını ve bu yerleşim yerlerindeki sosyoekonomik duruma ilişkin detaylı verilerin toplandığını anlattı. Varank, şöyle konuştu:

"Bilimsel gerçeklik ve kanıt, 18 yıldır uyguladığımız politikalarda her zaman temel ilkemiz oldu. Bakanlığımız bünyesinde YER-SİS araştırmasının yanında Girişimci Bilgi Sistemi ve Sanayi Sicil Bilgi Sistemi gibi çok kıymetli veri altyapıları kurduk. Bu veri kaynaklarını hem kendi politika yapım süreçlerimizde etkin bir şekilde kullanıyoruz hem de araştırmacıların erişimine açıyoruz. Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programımız bu veri kaynaklarını kullanarak ve bilimsel yöntemlere dayanarak geliştirdiğimiz örnek bir uygulama program. Cari açığın azaltılması, karmaşıklık ve yoğunlaşma endeksleri, ileri-geri bağlantılar gibi birçok ölçütleri kullanarak yatırımı desteklenecek 919 ürünü adeta terzi usulüyle tespit ettik. İnşallah YER-SİS çalışması da kanıta dayalı bunun gibi bilimsel politika araçlarının geliştirilmesine önemli katkılar sağlayacak."